Łódź i (jid. ‏לאָדזש‎, niem. Lodz lub Lodsch; w latach 1940–1945 Litzmannstadt, ros. Лодзь) – miasto na prawach powiatu w środkowej Polsce, a także siedziba władz województwa łódzkiego, powiatu łódzkiego wschodniego oraz gminy Nowosolna, przejściowa siedziba władz państwowych w 1945 roku.

Ośrodek akademicki (6 uczelni publicznych oraz 22 niepubliczne), kulturalny i przemysłowy. Przed przemianami polityczno-gospodarczymi w 1989 r. centrum przemysłu włókienniczego i filmowego. Łódź jest trzecim miastem w Polsce pod względem liczby ludności (679 941; po Warszawie i Krakowie) i czwartym pod względem powierzchni (293,25 km²; po Warszawie, Krakowie i Szczecinie)

Miasto należy do Unii Metropolii Polskich[6] i Związku Miast Polskich[7], Związku Powiatów Polskich[8], a także do stowarzyszenia Eurocities[9] oraz Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich.

Łódź znajduje się w środkowej części województwa łódzkiego. Miasto jest położone na Wzniesieniach Łódzkich oraz Wysoczyźnie Łaskiej. Według danych z 1 stycznia 2011 powierzchnia miasta wynosi 293,25 km². Rozciągłość granic miasta południkowa (na południku 19°) wynosi 19,5 km (10′29″), a równoleżnikowa (na równoleżniku 51°) wynosi 17′49″[11]. Łódź graniczy z miastami: Aleksandrów Łódzki, Konstantynów Łódzki, Zgierz, Pabianice, oraz z gminami: Aleksandrów Łódzki, Andrespol, Brójce, Ksawerów, Nowosolna, Pabianice, Rzgów, Stryków, Zgierz. Aglomeracja łódzka liczy około 1,1 mln mieszkańców.

Krzyżują się tu linie kolejowe z Warszawy i Koluszek, Torunia i Kutna, Poznania i Ostrowa Wielkopolskiego, oraz drogi krajowe z Gdańska i Torunia, z Konina, Wrocławia, Piotrkowa Trybunalskiego i Częstochowy oraz z Warszawy. W odległości ok. 10 km od miasta znajduje się skrzyżowanie transeuropejskich autostrad A1 i A2.

Historycznie obszar dzisiejszego miasta należał do ziemi łęczyckiej. W okresie I Rzeczypospolitej teren ten znajdował się w województwie łęczyckim.

W sierpniu 2003 roku z inicjatywy czytelników „Gazety Wyborczej” w Łodzi, zlokalizowano geograficzny środek miasta. Przeprowadzone pomiary wykazały, że geograficzny środek Łodzi znajduje się 100 metrów na południe od skrzyżowania ulic: J. Tuwima i Przędzalnianej.